تغذیه نقش مهمی در درمان ناباروری دارد و تحقیقات نشان می دهد که انتخاب های غذایی به طور قابل توجهی در درمان ناباروری زنان و مردان از طریق افزایش کیفیت اسپرم در مردان و تعادل هورمونی در زنان تأثیرگذار است. بطور کلی یک رژیم غذایی غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها از سلامت عمومی پشتیبانی کرده، تخمک گذاری را تقویت می کند و تحرک اسپرم ها را افزایش می دهد.
مواد مغذی مانند فولات، روی، امگا ۳ و ویتامین های C و D بهترین ریزمغذی ها برای باروری هستند در حالیکه چربی های ترانس و قندهای تصفیه به باروری آسیب می رسانند. بنابراین با اولویت دادن به تغذیه و سبک زندگی سالم زوج ها می توانند شانس بارداری خود را افزایش دهند. قبل از ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی بهتر است با متخصص تغذیه مشورت کنید.
دلایل اصلی ناباروری
در زیر دلایل ناباروری در زنان و مردان آورده شده است که دلایل اصلی ناباروی است. این موارد به شرح زیر است:
دلایل ناباروری زنان
- اختلال در تخمک گذاری مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک
- انسداد لوله های فالوپ به علت عفونت، آندومتریوز، جراحی ها
- مشکلات رحمی یا دهانه رحم مانند فیبروم، ناهنجاری های مادرزادی
- افزایش سن کاهش کیفیت و تعداد تخمک ها
- چاقی یا لاغری مفرط
- اختلالات تیروئیدی
- استرس شدید یا ورزش سنگین
- عوامل ژنتیکی
- بیماری های خود ایمنی
- سبک زندگی ناسالم (غذای ناسالم، سیگار، الکل، مواد مخدر)
- شیمی درمانی یا پرتو درمانی
دلایل ناباروری مردان
- اختلال در تولید اسپرم
- اختلالات هورمونی
- اختلال در انتقال اسپرم
- کم‌کاری یا پرکاری تیروئید
- مشکلات انزال
- تماس با مواد شیمیایی
- مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر
- چاقی یا لاغری شدید
- سوء تغذیه یا کمبود ویتامین ها و مواد معدنی
- سن بالا
بخوانید: تغذیه و رژیم مناسب برای افزایش قد کودکان (دریافت از متخصص)
در کدام شرایط ناباروری با تغذیه برطرف می شود؟
مواردی که تغذیه می‌تواند نقش مؤثر در بهبود ناباروی زنان داشته باشد:
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: رژیم با شاخص گلیسمی پایین، کاهش مصرف قند و کربوهیدرات های ساده، و مصرف چربی های سالم می‌تواند تخمک‌گذاری را بهبود بخشد.
- چاقی یا لاغری مفرط: وزن مناسب برای باروری بسیار مهم است. کاهش یا افزایش وزن به کمک تغذیه متعادل و اصولی می‌تواند چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری را تنظیم کند.
- اختلالات تیروئیدی: تغذیه مناسب از جمله دریافت کافی ید، سلنیوم، روی و ویتامین D می‌تواند عملکرد تیروئید را تقویت کند، البته در کنار درمان دارویی.
- استرس شدید یا ورزش سنگین: مصرف ویتامین‌های B، منیزیم و امگا-3 می تواند به کنترل استرس کمک زیادی کند.
- سبک زندگی ناسالم: تغذیه سالم همراه با ترک عادات مضر نقش کلیدی در بهبود باروری دارد.
- عوامل ژنتیکی(تا حدی): گرچه ژنتیک تغییر نمی‌کند، ولی مصرف آنتی اکسیدان‌ها (مثل ویتامین E، C، زینک، سلنیوم، کوآنزیم Q10) در کاهش اثرات آسیب اکسیداتیو مؤثر است.
مواردی که تغذیه می‌تواند نقش مؤثر در بهبود ناباروی مردان داشته باشد:
- سوء تغذیه یا کمبود ویتامین ها و مواد معدنی: مکمل ها و تغذیه غنی از روی (Zinc)، سلنیوم، ویتامین C، ویتامین E، اسید فولیک، کارنیتین و کوآنزیم Q10 می‌توانند کیفیت، تحرک و تعداد اسپرم را بهبود دهند.
- چاقی یا لاغری شدید: اصلاح وزن از طریق تغذیه متعادل و اصولی به بهبود تعادل هورمونی و کیفیت اسپرم کمک می‌کند.
- مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر: تغذیه سالم در کنار ترک این عادات می‌تواند به بهبود عملکرد اسپرم ها کمک کند.
- کم کاری یا پرکاری تیروئید: تغذیه کافی از نظر ید، سلنیوم و روی در کنار درمان دارویی می‌تواند عملکرد تیروئید و در نتیجه باروری را بهبود دهد.
بخوانید: درمان پره اکلامپسی به کمک رژیم در بارداری (ارائه رژیم توسط پزشک)
دریافت برنامه تغذیه از متخصص رژیم درمانی کلینیک ایوا برای درمان ناباروری
رژیم غذایی مفید برای درمان ناباروری
تمرکز بر پروتئین های گیاهی
پروتئین‌های گیاهی از حبوبات، غلات، آجیل و دانه ها گرفته می شوند. آنها می توانند باروری را به ویژه برای زنان بهبود ببخشد. غذاهایی مانند لوبیا، عدس، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل حاوی مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان هایی هستند که از سلامت باروری حمایت کرده و التهاب را کاهش می دهند. جایگزینی برخی از پروتئین‌های حیوانی با انواع گیاهی، خطر ناباروری را کاهش می دهد.
چربی‌های سالم را انتخاب کنید
چربی‌های مفید که به چربی‌های غیراشباع اشاره دارد در آووکادو، آجیل، دانه ها و ماهی‌های چرب یافت می شوند. برخلاف چربی‌های ترانس و چربی‌های اشباع در غذاهای فرآوری شده، چربی های سالم فواید زیادی دارند. آنها برای تعادل هورمونی و سلامت باروری بسیار مفید هستند.
مصرف کربوهیدرات ها با شاخص گلیسمی پایین
انتخاب کربوهیدرات‌های با شاخص گلیسمی پایین (GI) می‌تواند به طور قابل توجهی برای سلامت کلی مفید باشد. گزینه‌های با شاخص گلیسمی پایین شامل غلات کامل مانند جو، کینوا، حبوبات و بیشتر میوه‌ها و سبزیجات غیرنشاسته ای است. کربوهیدرات‌ها با شاخص گلیسمی پایین همچنین به تنظیم قند خون کمک می‌کنند که برای تعادل هورمونی و باروری بسیار مهم است. افزایش ناگهانی قند خون می‌تواند منجر به مقاومت انسولینی و اختلال در تخمک گذاری شود.
مصف لبنیات پرچرب
لبنیات سرشار از ویتامین‌های A، D و K است و مواد مغذی ضروری را برای سلامت استخوان، عملکرد سیستم ایمنی و باروری فراهم می کند. محصولاتی مانند شیر کامل، ماست و پنیر برای سلامت باروری مفید هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که لبنیات پرچرب ممکن است با حمایت از تولید و تنظیم هورمون ها خطر ناباروری ناشی از تخمک گذاری را کاهش دهد.
اطمینان از دریافت کافی آهن
آهن برای عملکردهای کلیدی بدن مانند انتقال اکسیژن، تولید انرژی و پشتیبانی از سیستم ایمنی ضروری است. آهن همچنین برای عملکرد صحیح تخمدان ها و تولید مثل بسیار مهم است. از آنجایی که کمبود آهن در بین زنان در سن باروری رایج است، اطمینان از مصرف کافی این مینرال برای باروری و بارداری سالم حیاتی است.
بخوانید: همه چیز درباره آمپول لاغری ویگووی + قیمت بروز + تزریق آن
نکات تغذیه‌ای برای درمان ناباروری در مردان
باروری مردان به اندازه باروری زنان مهم بوده و رژیم غذایی به طور قابل توجهی بر سلامت اسپرم ها تاثیرگذار است. بنابراین از مصرف گوشت های فرآوری شده خودداری کنید زیرا آنها بر کیفیت اسپرم تأثیر منفی می گذارند.
ماهی و لبنیات بیشتری بخورید زیرا سرشار از امگا ۳ و ویتامین هایی هستند که تحرک و تعداد اسپرم را افزایش می دهند. مصرف سویا را محدود کنید زیرا سطح تستوسترون را کاهش و تولید اسپرم را مختل می کند.
برای درمان ناباروری چه بخوریم؟
بطورکلی برای درمان ناباروری باید تمرکز شما بر غذاهای سالم و مغذی باشد. آنها با تاثیر مثبت بر هورمون ها و عملکردهای بدن ناباروری را درمان می کنند.
سبزیجات و غذا های گیاهی
اسفناج، کلم و چغندر سرشار از فولات هستند که برای تقسیم سلولی و سنتز DNA ضروری است. فولات همچنین به جلوگیری از نقص لوله عصبی در مراحل اولیه بارداری کمک می کند. علاوه بر این سطوح بالای آنتی اکسیدان‌ها در سبزیجات مانع استرس اکسیداتیو می شود که به تخمک و اسپرم آسیب می رساند.
غلات کامل
غلات کامل مانند برنج قهوه ای و جو دوسر منابع عالی کربوهیدرات های پیچیده، فیبر و ویتامین‌های گروه B هستند. این ترکیبات به پایداری سطح قند خون، تعادل هورمونی و تخمک گذاری به موقع کمک می کنند.
ماهی های چرب
ماهی سالمون، خال مخالی و ساردین سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که باعث کاهش التهاب در بدن و بهبود جریان خون در اندام‌های تولید مثل می شوند. علاوه بر این امگا ۳ از رشد تخمک های سالم و بهبود تحرک اسپرم پشتیبانی می کند.
آجیل و دانه ها
گردو، بادام، دانه های کتان و دانه‌های چیا سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین E و سلنیوم هستند. ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان از تخمک ها و اسپرم‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می کند، سلنیوم نیز کیفیت و تحرک اسپرم را بهبود می بخشد.
انواع توت ها
توت فرنگی، بلوبری و تمشک سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و فولات هستند که از تولید مثل پشتیبانی کرده و مانع آسیب تخمک و اسپرم می شوند.
محصولات لبنی
محصولات لبنی پرچرب مانند ماست، شیر و پنیر سرشار از کلسیم، ویتامین D و سایر مواد مغذی تقویت کننده باروری هستند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف لبنیات پرچرب تخمک گذاری را در زنان بهبود می بخشد.
تخم مرغ
تخم مرغ منبعی از مواد مغذی تقویت کننده باروری، از جمله پروتئین، ویتامین D و کولین است. کولین به ویژه برای رشد مغز مهم است و همچنین به لانه گزینی جنین کمک می کند.
حبوبات
لوبیا، عدس و نخود منابع گیاهی عالی پروتئین، آهن و فولات هستند. آهن برای تخمک گذاری و کاهش خطر ناباروری بسیار مفید هستند.
مرکبات
پرتقال، گریپ فروت و لیمو سرشار از ویتامین C و آنتی اکسیدان هایی هستند که از عملکرد سالم تخمدان پشتیبانی کرده و با تامین فولات و پتاسیم به تعادل هورمونی کمک می کنند.
نکات تکمیلی در رابطه با درمان ناباروری با تغذیه
- آب کافی بنوشید: نوشیدن مقدار زیادی آب از سلامت کلی بدن پشتیبانی کرده و مخاط دهانه رحم را در حد مطلوب نگه می‌دارد که به حرکت اسپرم کمک می‌کند.
- غذاهای ارگانیک مصرف کنید: غذاهای ارگانیک کمتر در معرض آفت کش ها و مواد شیمیایی قرار دارند که هورمون‌های تولید مثل را مختل می کنند.
- کافئین و الکل مصرف نکنید: مصرف زیاد کافئین و الکل می تواند بر باروری تأثیر منفی بگذارد، بنابراین آنها را در حد اعتدال مصرف کنید.
منبع:
https://www.rmami.com/enhance-your-fertility-through-nutrition-a-guide-to-conception-success/
https://www.psfc.in/10-foods-to-include-in-a-fertility-friendly-diet/
