تغذیه نقش مهمی در دوران بارداری و رشد جفت دارد. تغذیه اغلب توسط محققان پره اکلامپسی مورد مطالعه قرار می گیرد زیرا می دانیم که در نحوه مدیریت التهاب، استرس اکسیداتیو و فشار خون که اجزای تشکیل دهنده پره اکلامپسی هستند، نقش دارد. پره اکلامپسی یک بیماری پیچیده با تعدادی ریسک فاکتور ژنتیکی، بالینی، اجتماعی و محیطی است. تغذیه با همه این عوامل تعامل دارد. این بدان معنی است که تغذیه خوب ممکن است از این بیماری پیشگیری یا آن را درمان کند. در حالی که محققان چندین فاکتور تغذیه ای یافته اند که ممکن است خطر ابتلا به پره اکلامپسی را افزایش یا کاهش دهد، بسته به سابقه هر فرد این اثرات ممکن است متفاوت باشد. با اینحال رژیم غذایی، به ویژه مصرف کلسیم، ویتامین D و آهن می تواند به درمان پره اکلامپسی کمک کند.
پره اکلامپسی چیست و عوامل خطر آن کدامند؟
پره اکلامپسی یک بیماری چند عضوی است که معمولاً سیستم قلبی- عروقی و کلیوی را درگیر می کند. از ویژگی های اصلی آن می توان به فشار خون بالا و پروتئینوری (پروتئین در ادرار) اشاره کرد. اگرچه علت دقیق آن ناشناخته است، اعتقاد بر این است که به جفت، کمبود اکسیژن و تغییرات بیوشیمیایی مربوط می شود. برخی از عوامل خطر برای پره اکلامپسی عبارتند از، سابقه فشار خون در بارداری قبلی یا سابقه خانوادگی پره اکلامپسی، سابقه قبلی فشار خون مزمن، دیابت، سن بالا در زمان بارداری و داشتن وزن بالاتر قبل از بارداری.
نقش تغذیه در مدیریت و درمان پره اکلامپسی
در حالی که شواهد قطعی در مورد نقش تغذیه در پیشگیری و درمان پره اکلامپسی در دست نیست اما چند ترکیب وجود دارند که ارتباط آنها با این بیماری ثابت شده است.
کلسیم
چهار دهه تحقیقات نشان داده است که در میان زنانی که دریافت کلسیم آنها از رژیم غذایی پایین است، مکمل کلسیم می تواند خطر ابتلا به پره اکلامپسی را به نصف کاهش دهد. کلسیم موجود در رژیم غذایی مادر به شکل گیری استخوان های کودک در حال رشد کمک می کند. به خصوص در نیمه دوم بارداری، ذخایر کلسیم مادر برای کمک به رشد جنین استفاده می شود. سطح پایین کلسیم خون باعث ترشح هورمون پاراتیروئید می شود که به بدن کمک می کند سطح کلسیم خود را کنترل کند. هورمون پاراتیروئید بیشتر باعث می شود استخوان ها کلسیم بیشتری را در خون و سلول های ماهیچه صاف عروق آزاد کنند که بخش عمده ای از دیواره‌های شریان خون را تشکیل می‌دهند. این منجر به انقباض عروق خونی و فشار خون بالا می شود. سازمان بهداشت جهانی مکمل های کلسیم را برای زنان بارداری که کلسیم کمی از رژیم غذایی دریافت می کنند، توصیه می کند تا به کاهش خطر ابتلا به پره اکلامپسی کمک کند.
ویتامین D
ویتامین D کافی می تواند به افراد در دریافت کلسیم کافی کمک کند. فرم هورمونی فعال ویتامین D یعنی کلسیتریول، جذب کلسیم را از روده ها افزایش می دهد. علاوه بر این، ویتامین D نقش مهمی در رشد جفت و تنظیم التهاب دارد که هر دو در ایجاد پره اکلامپسی مهم هستند. کمبود ویتامین D در بارداری احتمال ابتلا به پره اکلامپسی را دو برابر می کند در حالی که استفاده از مکمل ویتامین D با کاهش 38% خطر ابتلا به پره اکلامپسی همراه است.
آهن
در حالی که به نظر می رسد بین سطح آهن و پره اکلامپسی ارتباط وجود دارد اما این ارتباط هنوز ثابت نشده است. با اینکه دریافت آهن کافی در بارداری بسیار مهم است، اما برخی از اشکال آهن می تواند به سلول های بدن و پوشش رگ های خونی آسیب برساند. آهن بخشی از هموگلوبین است که برای گلبول های قرمز خون جهت حمل اکسیژن لازم است. سطوح پایین و بالای هموگلوبین با نرخ بالاتر پره اکلامپسی مرتبط است. زیرا آهن آزاد در خون با مولکول های ناپایدار دیگر حاوی اکسیژن واکنش می دهد و باعث آسیب سلولی پوشش رگ های خونی می شود. بیماران باردار مبتلا به پره اکلامپسی نسبت به بیماران باردار غیر مبتلا به پره اکلامپسی آسیب اندوتلیال بیشتری را نشان می دهند. علاوه بر این افراد مبتلا به پره اکلامپسی اغلب سطوح آهن بیشتری در خون خود نسبت به زنان باردار دیگر دارند.
توجه به این نکته ضروری است که دریافت آهن کافی در بارداری برای جلوگیری از کم خونی بسیار مهم است. اخیراً نشان داده شده است که کم خونی خطر ابتلا به پره اکلامپسی را افزایش می دهد.
سدیم (نمک)
در حالی که یک رژیم غذایی کم سدیم ممکن است به طور خاص از پره اکلامپسی جلوگیری نکند، ممکن است خطر ابتلا به فشار خون در بارداری را کاهش دهد. ما در حال حاضر به لطف غذاهای فرآوری شده، غذاهای آماده و برای نگهداری طولانی تر از مواد غذایی، در مصرف سدیم زیاده روی می کنیم، بنابراین اکثر مردم از کاهش مصرف سدیم و نمک سود می برند.
غذاهای کمتر فرآوری شده را انتخاب کنید و تا حد امکان از گزینه های کم سدیم استفاده کنید. استفاده از گیاهان خشک و ادویه جات و ترشی در حین پخت و پز می تواند به مصرف کمتر نمک کمک کند.
بخوانید: چرا زگیل تناسلی در زنان خطرناک است و باید درمان شود؟
راه های درمان پره اکلامپسی
شاید مهمترین کاری که افراد می توانند برای کاهش خطر پره اکلامپسی انجام دهند این باشد که از قرار ملاقات های پزشکی منظم خود پیروی کنند تا این بیماری هر چه زودتر مشخص و درمان شود. همیشه نمی توان از پره اکلامپسی اجتناب کرد، اما هر چه زودتر تشخیص داده شود، می توان وضعیت را کنترل کرده و داروهای مناسب استفاده کرد. این درمان ها می تواند شامل داروهای ضد فشار خون، کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد تشنج باشد.
نکات مهم تغذیه ای برای کاهش خطر بیماری های مزمن پس از پره اکلامپسی
مصرف سدیم یا نمک را کاهش دهید. برچسب های تغذیه ای را بررسی کنید و محصولاتی با 120 میلی گرم سدیم در 100 گرم یا کمتر را مصرف کنید
چربی های اشباع شده (کره، روغن نارگیل، چربی های حیوانی) را با چربی های غیراشباع سالم مانند اسیدهای چرب امگا 3 (سالمون، ماهی تن، دانه های چیا) و اسیدهای چرب تک غیراشباع (آووکادو، روغن زیتون، آجیل و دانه ها) جایگزین کنید.
برای تامین فیبر روزانه، مصرف غلات کامل و سبزیجات را افزایش دهید.
منبع:
